Posts

Su Güvenliği Anlayışının Tarihsel Evrimi Su güvenliği anlayışı, özellikle iklim değişikliği farkındalığının artmasıyla birlikte zaman içinde önemli ölçüde evrildi. Tarihsel olarak su yönetimi, barajlar ve sulama sistemleri gibi büyük ölçekli altyapı projeleri aracılığıyla belirli sektörlere tedarik sağlamaya odaklanıyordu. Ancak, 20. yüzyılın sonu ve 21. yüzyılın başı, “su güvenliği” kavramının yalnızca miktarı değil, aynı zamanda kaliteyi, ekosistem sağlığını ve su kaynaklarının adil dağılımını da kapsayacak şekilde genişlediğini gördü. ...

Kimyasal bir mucize küresel bir tehdite dönüştü PFAS’ın gelişimi, üreticilerin su, yağ ve leke direnci gibi benzersiz özellikleri için bu kimyasalları üretmeye başladığı 1940’larda başladı. Başlangıçta yapışmaz tencere, yangın söndürme köpükleri ve sayısız endüstriyel uygulamadaki çok yönlülükleriyle övüldü. Bu kimyasalları kullanışlı kılan güçlü karbon-flor bağları, onları doğal ortamlarda neredeyse yok edilemez hale getiriyor. Sağlık endişeleri arttıkça düzenleyici farkındalık kademeli olarak ortaya çıktı. İlk büyük dönüm noktası 2000 yılında 3M’in gönüllü olarak bazı uzun zincirli PFAS üretimini aşamalı olarak durdurmasıyla gerçekleşti. Sorunun uluslararası tanınması, 2009’da PFOS ve 2019’da PFOA’nın Stockholm Sözleşmesi tarafından küresel eliminasyon veya kısıtlama gerektiren kalıcı organik kirleticiler olarak listelenmesiyle hızlandı. ...

Enerji Yoksulluğunun Keskin Coğrafyası Sahra altı Afrika, dünya elektrik yoksulu nüfusunun %80’ini barındırarak küresel enerji eşitsizliğinin merkez üssü haline gelmiştir — 600 milyon kişi ağırlıklı olarak kırsal alanlarda yaşamaktadır. Bölgenin %43 elektrik erişim oranı, %81 erişim sağlayan kentsel alanlar ile %34’te kalan kırsal topluluklar arasındaki yıkıcı eşitsizlikleri gizlemektedir. Temiz pişirme krizi bölge genelinde daha da çözülmez görünmektedir. Asya kayda değer ilerleme gösterirken, Sahra altı Afrika 2010’dan bu yana 170 milyon kişinin daha fazla kirletici yakıtlara bağımlı hale geldiğini görmüştür. Hindistan’ın Saubhagya programı 2000-2022 yılları arasında 500 milyon kişiyi bağlarken, Bangladeş 2023’te şebeke altyapısını şebeke dışı güneş sistemleriyle birleştirerek evrensel erişime ulaşmıştır. ...

Sosyal Maliyetli Bir Gezegen Sorunu İnsan kaynaklı karbondioksit emisyonları tarafından yönlendirilen okyanus asitlenmesi, Kate Raworth’un Çörek Ekonomisi çerçevesinde kritik bir gezegen sınırını temsil ediyor. Atmosferik CO₂ seviyeleri endüstri öncesi 280 μatm konsantrasyonundan günümüzdeki 414 μatm’nin üzerine çıktıkça, okyanusun bu fazla karbonu emmesi deniz suyu kimyasını temelden değiştirdi. Okyanus pH’ı Sanayi Devrimi’nden bu yana yaklaşık 0,1 birim düştü ve projeksiyonlar 2100’e kadar pH 7,8’e kadar daha fazla düşüş gösteriyor. ...

Sürdürülebilir Bir Dünyada Sosyal Sermaye ve Ruhsal İyi Oluş Sosyal sermaye, Çörek Ekonomisi çerçevesinin sosyal temelinde ruh sağlığı sonuçlarını şekillendirmede hayati bir rol oynayan kritik bir unsuru temsil eder. Topluluklarda var olan ağlar, ilişkiler, güven ve sosyal uyum, çeşitli popülasyonlar ve bağlamlar genelinde ruh sağlığının önemli belirleyicileri olarak ortaya çıkmıştır. Halk Sağlığı Yapısı Olarak Sosyal Sermayenin Evrimi Sosyal sermaye kavramı son on yıllarda önemli ölçüde evrim geçirmiş, öncelikle ekonomik uygulamalardan sağlığın temel sosyal belirleyicisi olarak kabul edilmeye doğru ilerlemiştir. Pierre Bourdieu, James Coleman ve Robert Putnam sosyal sermayenin temel anlayışlarını oluşturmuş, ruh sağlığı ile özel bağlantısı ise 1990’ların sonu ve 2000’lerin başında önem kazanmıştır. ...