Epekto ng Polusyon sa Hangin sa Kalusugan ng Tao: Isang Mas Malalim na Pagsisid

Ang polusyon sa hangin ay kumakatawan sa isa sa pinakamahalagang panganib sa kalusugang pangkapaligiran sa buong mundo. Ipinapakita ng kasalukuyang pananaliksik na ang polusyon sa hangin ay responsable para sa humigit-kumulang 8.1 milyong pagkamatay taun-taon sa buong mundo, na ginagawa itong isa sa mga nangungunang sanhi ng mga naiwasang pagkamatay. Sa loob ng Doughnut Economics framework, ang polusyon sa hangin ay kumakatawan sa isang kritikal na planetary boundary na direktang sumisira sa panlipunang pundasyon ng kalusugan ng tao. ...

May 3, 2025 · 5 min · 1010 words · doughnut_eco

Ano ang Nangyayari Kapag NAWAWALA ang Biodiversity

Isang (Madilim na) Kasaysayan ng Pagpapalitan ng Ating Tahanan Ang pag-unawa sa biodiversity bilang planetary boundary ay malaki ang pinagbago sa mga nakaraang dekada. Unti-unting kinilala ng mga siyentipiko na ang biological diversity ay hindi lamang isang alalahanin sa kapaligiran kundi isang pundamental na limitasyon sa mga aktibidad ng tao. Nagsimula ang pagkilalang ito sa pagpapakilala ng planetary boundaries framework ng Stockholm Resilience Centre. ...

April 22, 2025 · 4 min · 718 words · doughnut_eco

Makakakita ba ang Sangkatauhan ng Pangmatagalang Kapayapaan at Katarungan?

Mula sa Kawalan ng Digmaan hanggang Pundasyon ng Kagalingan Ang konsepto ng kapayapaan sa loob ng mga pandaigdigang balangkas ay makabuluhang umusbong sa loob ng mga dekada. Noong una ay makitid na binigyang-kahulugan bilang “kawalan ng digmaan,” ang kapayapaan ay unti-unting lumawak upang isama ang positibong katangian ng panlipunang pagkakaisa, katarungan, at seguridad ng tao. Ang pormal na pagkilala sa kapayapaan at katarungan bilang mahalagang elemento ng napapanatiling pag-unlad ay umabot sa rurok sa pagpapatibay noong 2015 ng UN Sustainable Development Goal 16. Ang Donut Economics model ni Kate Raworth ay tahasang isinasama ang kapayapaan at katarungan bilang isa sa labindalawang panlipunang pundasyon na bumubuo sa panloob na hangganan ng “ligtas at makatarungang espasyo para sa sangkatauhan.” ...

March 23, 2025 · 3 min · 566 words · doughnut_eco

Ano ang Nangyayari sa Ating Freshwater

Ang Umuusbong na Kuwento ng Freshwater Thinking Ang pagkilala sa freshwater bilang isang may hangganan at mahina na mapagkukunan na may planetary boundaries ay malaki ang pag-unlad sa mga nakaraang dekada. Makasaysayan, ang tubig ay pangunahing tinitingnan sa pamamagitan ng isang resource extraction lens, na may kaunting pagsasaalang-alang sa mga limitasyon ng sustainability o equitable access. Ang konsepto ng planetary boundaries (Rockström at mga kasamahan, 2009) ay tahasang nagsama ng freshwater use bilang isa sa siyam na kritikal na Earth system processes. Ang framework na ito ay nagbigay ng scientific foundation para sa Doughnut Economics model na lumitaw noong 2012. ...

March 14, 2025 · 3 min · 594 words · doughnut_eco

Ang Maruming Sikreto ng Pataba: Paano Dinudumihan ng Nitrogen at Phosphorus ang Ating mga Daluyan ng Tubig

Mga Ekolohikal na Epekto ng Nitrogen at Phosphorus Runoff Eutrophication at mga Patay na Lugar sa Tubig Ang labis na nitrogen at phosphorus mula sa pataba ay pumapasok sa mga daluyan ng tubig sa pamamagitan ng surface runoff, na nagti-trigger ng eutrophication—isang proseso kung saan ang algal bloom ay pumupuksa ng dissolved oxygen12. Sa Gulf of Mexico, isang napakalaking dead zone na 6,334 square miles ang nagpapatuloy dahil sa agricultural runoff34. ...

February 16, 2025 · 3 min · 480 words · doughnut_eco